(1732-1809) Klasik dönemin ünlü Avusturyalý Bestecisi. Hem Mozart'ý hem Beethoven'ý etkilemiþtir. Baba Haydn olarak bilinir. En çok senfoni türündeki eserleriyle tanýnýr; bu türde 104 eser vermiþtir.


Yaþamý

31 Mart 1732'de Avusturya'nýn Rohrau kentinde doðan Haydn, yoksul bir ailenin çocuðu idi. Ailesi onu, 6 yaþýnda iken bir koroya katýlmak üzere Viyana'ya gönderdi. Sesi kalýnlaþtýktan sonra da Viyana'da kalarak müzisyenlik yapmaya devam etti, bestecilik dersleri aldý. 1761'de Esterházy ailesinin yanýnda iþ buldu ve hayatýnýn 30 yýldan fazlasýný bu soylu aileye hizmet ederek geçirdi. Ýþi, onlarýn istekleri ve ihtiyaçlarýna uygun müzik bestelemekti.

Diðer bestecilerden ve müzik çevrelerinden uzak oluþu, onun yaratýcýlýðýný ortaya çýkardý, ününün yayýlmasýna ise engel olmadý. 1780'lerde besteleri tüm Avrupa'da çalýnmaktaydý. Ününden ötürü çeþitli yerlere davet edilir ve davet edildiði þehirde ilk kez çalýnmak üzere bir eser bestelemesi istenirdi. Bu þekilde yazdýðý Paris Senfonileri ve Londra Senfonileri en çok bilinenlerdir.

Yaylý dörtlüleri için yazdýðý eserlerde de kendinden öncekilerden farklý olarak her çalgýya eþit rol vererek yenilik getirmiþ ve bu düþüncesiyle Mozart'ý etkileyerek Haydn'a adanmýþ altý kuartet bestelemesine neden olmuþtur. Beethoven'ýn ilk dönem eserlerinde de Haydn etkisi görülür. Ýki sanatçýnýn 1781'de baþlayan arkadaþlýklarý yýllarca sürmüþtür. Beethoven'a ise Esterhzy sarayýnda özel ders vermiþtir.

100 kadar senfoni, çok sayýda konçerto, oda müziði eserleri, 40 sonat, þarkýlar, oratoryolar bestelemiþtir.

Haydn, Esterházy ailesinin müziksever üyesi Prens Nikalaus öldükten sonra emekli olmuþ ve daha önce Viyana'ya kadar gitmesine bile izin verilmeyen ortamdan kurtulup seyahat özgürlüðüne kavuþmuþtur. 2 defa Ýngiltere'ye giden Haydn, Oxford Üniversitesi'nden fahri doktor unvanýný aldý; ömrünün son yýllarýnda ise Viyana'ya yerleþerek koro ve orkestra için Yaratýlýþ Oratoryosu, Mevsimler Oratoryosu gibi dini koro ve orkestra eserleri besteledi. 8 Mayýs 1809'da Viyana'da hayatýný kaybetti.


Eserlerinin Hikayeleri

Eserlerinin çoðunun hikâyesi vardýr. Örneðin 45 numaralý senfonisi, Veda Senfonisi olarak bilinir. Eserin dördüncü bölümünde 2 ya da 3 müzisyen kendi bölümlerini bitirir ve müzik halen sürürken sahneyi terk eder; bu, sahnede þef ve tek bir kemancý kalana kadar sürer. Bu senfonide Haydn ve müzisyen arkadaþlarýnýn kýþ mevsiminde þehirdeki ailelerinin yanýna dönmek istediklerini Prens Esterházy'ye anlatmak istedikleri hikâye edilir. Prens mesajý almýþ ve onlara izin vermiþtir.

Sürpriz Senfonisi denilen 94 numaralý senfonisini ise akþam yemeði sonrasýndaki konserlerde dinleyicilerinin çoðunun uyuduðunu anladýðýnda bestelediði söylenir. Haydn'ýn çoðu senfonisi gibi canlý birinci bölümle baþlayýp; yumuþak, yavaþ tempolu ikinci bölümle devam eden senfoni dinleyicilerin uykuya daldýðý sýrada davullar ve çok yüksek sesli telli çalgýlarýn melodisi ile onlarý uyandýrýr.


Baþlýca Yapýtlarý

Franz Joseph Haydn, hayatý boyunca 800'ün üzerinde besteye imza atmýþ, bunlarýn yanýnda 450'nin üzerinde þarkýnýn düzenlemesini yapmýþ klasik müzik tarihinin en verimli sanatçýlarýndan biridir.

Oratoryolarý

Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuz - 1796
Die Schöpfung - 1798
Die Jahreszeiten - 1980


Operalarý

La Canterina-1766
II Mondo della Luna-1777
L'isola disabitata-1779
La fedelta premiata-1780
Armida-1783

I suggest, you'll like this:
Wolfgang Amadeus Mozart, Senfoni No. 40 KV 550 Sol minör