19 Haziran 1899 günü Londra'da, Hans Ritcher'in yönetiminde seslendirilen bu ilginç Orkestra eseri, Sir Edward Elgar'ın müzik dünyasındaki ününü pekiştiren bir beste olarak bilinir.

Enigma/Bilmece başlığı, iki yönden önem taşır: birincisi, özgün tema ile ilgilidir; ilk bölümü yaylı çalgılarca sunulan altı, ikinci bölümü ise dört ölçüden oluşan bu temanın, çok tanınmış bir melodinin kontrpuan yöntemiyle işlenmesiyle ortaya çıktığı ileri sürülür.

Hangi temadır bu? Kimileri, burada İngilizlerin ünlü törensel ezgisi "Tanrı Kralımızı Korusun / God save the King"ten söz ederler, kimileri de başka melodilerin söz konusu olduğunu ileri sürerler. Hiç biri kesinlik kazanmamıştır bu savların. Aslında hiç kimse, eserdeki "bilmece"nin, bestecinin kendisi olduğunu söylememiştir bu güne değin.

İkinci "bilmece", çözümü daha basit olmasına karşın, üzerinde çokça konuşulan bir konudur: Eserde yer alan ondört çeşitlemenin her biri, adlarının baş harfleri ya da takma adlarla, bestecinin yakın dostlarını ve aile fertlerini anlatmaktadır.

Elgar eserini bu yüzden, "portresini bu eserde çizilmiş olarak gören" dostlarına adamıştır. Özgün tema, altı ölçülük bölümü sol minör, dört ölçüsü ise sol majör tonunda, "röpriz"lerle sunulur ve bir majör akorla son bulur. Eserin on dört çeşitlemesinde, bestecinin dostları ve yakınları, şu sıralama ile yer almaktadır:

1 (CAE) - Bestecinin eşi Alice Elgar;

2 (HDSP) - Amatör piyanist Hew David Steuart Powell. Toccato biçiminde, çabuk tempolu bir çeşitleme;

3 (RBT) - Majör tonda bir mazurka. Yaşlı dost Richard Baxter Townshend;

4 (WMB) - Sinirli, hırçın bir dost, William Meath Baker. Elgar'ın Worcestershire'daki komşularından. Bir konserin orta yerinde, salondan "kapıyı çarparak çıkıp gitmişti!";

5 (RPA) - Richard P. Arnold, büyük bir müzik dostu. Şakacı, iğneleyici;

6 (Ysobel) - Viyolacı İsabel Fitton. Do majör tonunda, ozansı, ince dokunmuş bir çeşitleme;

7 (Troyte) - Mimar Arthur Troyte Griffiths. Solo çalan üç timpani, bu dostun, "piyano çalma uğraşını", temanın ilk cümlesini işleyerek anlatmaktadır.

8 (WN) - Bestecinin kız kardeşi Winifred Norbury. Eski bir onsekizinci yüzyıl malikânesinden esinlenmiş 6/8 ölçüsünde, sol majör bir çeşitleme;

9 (Nimrod) - "Adagio" olarak işaretlenmiş, soylu bir çeşitleme. Elgar'ın çok sevgili dostlarından, Novello yayınevi ortaklarından August Johannes Jeager;

10 (Dorabella) - 3/4 ölçüsünde, sol majör tonunda bir çeşitleme. Elgar, hanım dostlarından, sonradan kendisi ile ilgili bir anı kitabı yazmış olan Dora Powell'i, Mozart'ın Cosi Fan Tutte operasının baş kişilerinden biri olan "Dorabella"nın adı ile çağırırmış;

11 (GRS) - Hereford Katedrali'nin orgçaları G.R. Sinclair. Ama özellikle, bu dostun "bulldog" türü köpeği Dan;

12 (BGN) - Amatör çellist Basil G. Nevinson. "Her zaman yanında olmuş dostlardan biri";

13 (***) - "Romanza" alt başlığını taşıyan bu çeşitlemede besteci, bir deniz yolculuğunda tanıdığı bir hanımın portresini çiziyor. Büyük olasılıkla, Elgar'ın bir zaman tutkunu olduğu. 1913 yılında ölen Amerikalı Julia H. Worthington;

14 (EDU) - Bestecinin kendisi. Eşi Elgar'ı "Edoo" diye çağırırmış!

Eser, bu sonuncu çeşitlemeden sonra, görkemli ve törensel bir atmosfer içinde sona erer.

İlginizi çekecek, öneririm:
Nikolay Rimski-Korsakov, Şehrazad Senfonik Süit Op. 35