Liszt ve Paganini gibi besteci-yorumcu geleneðini sürdüren Sergey Rahmaninov hem orkestra þefi, hem de virtüöz bir piyanist olarak ün kazanmýþ ve piyano alanýndaki baþarýsýný hepsi de minör tonda, kolay anlaþýlan ve melankolik yapýdaki dört piyano konçertosuyla perçinlemiþtir.

Müzikseverler onun en çok tanýnan 2. Piyano Konçertosu'nu bir doktora, bunalým geçiren besteciyi dört ay tedavi eden, psikolog ve amatör müzikçi Dr. Nikolai Dahl'a borçludur. Rahmaninov 1895'te yazdýðý 1. Senfoni'sinin umduðu baþarýyý kazanamamasýndan dolayý baþka bir þey besteleyemez hale düþmüþ, içine kapanmýþtý. Ancak Dr. Dahi "Konçertoyu yazmaya baþlayacaksýnýz, büyük bir kolaylýkla çalýþacaksýnýz. Konçertonuz çok yüksek düzeyde olacak" gibi telkinlerle besteciyi ruhsal çöküntüden kurtarmýþtý.

1900 yazýnda çalýþmaya baþlayan Rahmaninov, ayný yýlýn sonunda konçertonun ikinci ve üçüncü bölümlerini tamamlamýþ ve halk önünde seslendirmiþtir. Eserin tamamýný ilk kez 27 Ekim 1901'de Moskova Filarmoni'sinin konserinde Aleksander Siloti yönetimindeki orkestra eþliðinde çalan Rahmaninov, konçertosunu Dr. Dahl'a ithaf etmiþtir.


Bölümler

Eser üç bölümden oluþur:

I. Moderato
II. Adagio sostenuto
III. Allegro scherzando


Ýlk yorumunda kazanýlan baþarýsý bugün de süren ve bestecinin en çok çalýnan konçertosu olan Do minör Piyano Konçertosu'nun ilk bölümü alýþýlmamýþ bir þekilde, solo çalgýnýn akorlarýyla baþlar. Beethoven'in dördüncü ve Saint-Saens'ýn ikinci piyano konçertolarýnda olduðu gibi, Rahmaninov da orkestral bir giriþten kaçýnmýþtýr. 4/4'lük ölçüde ve orta hýzdaki (Moderato) tempoda piyanonun gittikçe yükselen etkili sekiz akorundan sonra, yine solo çalgýnýn arpejleri eþliðinde orkestra tutkulu biçimde ana temayý sunar.

Orkestranýn kýsa geçiþi, piyanonun Mi bemol tondaki hüzünlü ve lirik ikinci temayý sakin þekilde sunmasýna olanak saðlar. Geliþtirim (developpement) bölmesi de piyaniste teknik yeteneðini gösterme olanaðý veren çeþitli doruk noktalarýyla, kreþendolarla iþlendikten sonra ana tema parlak bir marþa (alla Marcia) dönüþür.

4/4'lük ölçüde, tutumlu aðýrlýktaki (Adagio sostenuto) tempoda baþlayan 2. Bölüm bestecinin en duygulu ve en güzel aðýr bölümlerinden biridir. Do minör tondaki ilk dört mezür, Mi Majöre geçiþi saðlar. Eþliðe hazýrlanan piyanonun beþinci mezürde noktürnü andýran giriþiyle birlikte önce flüt, sonra klarnet hüzünlü ana temayý sunar; buna piyano da katýlýr. Piyanonun kadans stilinde çalýþý, çalgýlarýn kontrastýný daha da vurgular. Tema coda'da yeni bir biçimde piyano, yaylýlar ve tahta üfleme çalgýlarda tekrar duyurulur.

Çabuk ve þakacý (Allegro scherzando) tempoda ve 4/4'lük ölçüde baþlayan 3. Bölümde tekrar asýl tonalite olan Do minöre dönülür; ana temanýn ritmini belirleyen ve 12 mezür süren orkestra giriþinden sonra, piyanonun parlak açýþ kadansýyla ateþli bir dansa benzeyen ana tema sunulur.

Ýkinci temayý önce obua ve viyolalar duyurur; piyano bunu daha geniþ ve tutkulu biçimde tekrarlar. Daha sonra ana tema fugato þeklinde belirir. Piyano ve orkestranýn bunu izleyen görkemli ve zafer dolu (Maestoso) tuttisi ile Do Majör tonda ikinci tema sergilenir. Konçerto, enerjik ve gösteriþli þekilde, Rahmaninov'a pek uymayan bir biçimde sona erer.

�lginizi �ekecek, �neririm:
Franz Liszt, Piyano Konçertosu No. 1 S. 124 Mi bemol Majör